In de achtermuur van het oksaal zien we in raam 10 Christus die te midden van zijn leerlingen de zaligsprekingen formuleert. 
De zaligsprekingen die in de volgende 8 ramen zijn afgebeeld door glazenier Hub Levigne.
De ramen rechts (11 t/m 14) zijn in 1950 geplaatst. Door geldgebrek zijn de ramen (15 t/m 18) aan de linkerkant in 1964 aangebracht. Er is een duidelijk stijlverschil tussen de ramen uit 1950 en 1964.

 

Raam 10
  
Dit raam is het inleidende raam van de 8 zaligsprekingen die in de hier opvolgende ramen worden uitgebeeld. Jezus is met zijn leerlingen de berg opgegaan en ook andere mensen zijn hen gevolgd. Jezus spreekt hen toe in de zogenaamde Bergrede, waarin Hij de 8 zaligsprekingen formuleert die in de hierna te bespreken ramen worden weergegeven. In dit raam zien we dat de kunstenaar toont dat de vrouwen de zaligsprekingen in praktijk brengen, want ze slaan hun armen beschermend en liefderijk om (links) een meisje en (rechts) om een paar mensen die, zo is aan hun gezicht te zien, het moeilijk hebben.

 Raam 14

Zalig zij die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid . Een raam waarin we onderin een hert zien dat water drinkt. Het verwijst naar de psalm waarin staat dat ons hart verlangt naar God, net zoals een hert dat aan de jacht ontkomen is smacht naar water. Uitdrukking van het feit dat wij zoeken naar God en naar gerechtigheid en eerlijkheid, dat dingen gebeuren zoals het moet. In het persoonlijk leven, maar ook in de samenleving.
Links zien we Paulus, de grote apostel. Hier met een boek, Paulus was degene die zoveel brieven schreef. Ook afgebeeld met een zwaard, omdat hij in Rome door onthoofding de marteldood is gestorven. In zijn brieven roept Paulus op tot een goede samenleving, tot gerechtigheid.
Met betrekking tot de moderne tijd zijn het de hier afgebeeld de pausen, Pius XI en Leo XIII. Zij hebben nadrukkelijk de sociale gerechtigheid weer op de agenda van de kerk gezet. Hoe kunnen wij in onze maatschappij goed samenleven. Het opkomen van het kapitalisme en het communisme vroeg ook aan de kerk om daar een eigen antwoord op te geven. Zij schreven twee grote encyclieken, Rerum Novarum (1891) over de nieuwe zaken die zich voordoen in de wereld en Quadragesimo Anno (1931), dat wil zeggen 40 jaar na dato. Pausen die zich ingezet hebben omtrent de vraag hoe de kerk ook in de moderne tijd een antwoord kan geven op de sociale problematiek. Dat laat ook vandaag de huidige paus Franciscus zien. Het gaat niet om kapitalisme, niet om communisme, maar om een samenleving waar rechtvaardigheid is, waar mensen voldoende hebben om van te leven.

Raam 13

Zalig zij die wenen. Levigne interpreteert deze uitspraak over mensen die inzien dat ze inzien dat ze tekortschieten, die hun eigen zonden kunnen inzien. Centraal staat Johannes de Doper. Een niet al te vriendelijke man, die de mensen oproept om zich te laten dopen en om daardoor een nieuwe weg in te slaan. Onder, bij zijn voeten zien we nog enkele personen die zijn gekomen om zich te laten dopen in de Jordaan.
Links een kloosterzuster en een monnik in gebed. Ze zijn hun zonden aan het bewenen en niet alleen hun eigen zonden, zij staan hier als de biddende kerk. De kerk die bidt over de zonden van alle mensen, van alle gelovigen.
Aan de andere kant een kluizenaar. Links bij zijn voeten een doodshoofd. Hij overdenkt zijn eigen sterfelijkheid en de sterfelijkheid van ons mensen. Dat het tijd is om ons te bekeren, opdat we de goede weg, de weg van God op gaan.
Recht onder Johannes de Doper zien we nog een lam met een kruis. Symbool van Christus, het Lam Gods dat de zonden van de wereld wegdraagt.
Een raam dat alles zegt over de zondigheid van de mens, maar uiteindelijk een oproep wil zijn om je te bekeren, om je naar God toe te keren.

 

Raam 12

Zalig de zachtmoedigen. Hier zijn 3 mensen afgebeeld die er in zijn geslaagd om zachtmoedig te blijven, om niet te verharden. Centraal staat Jozef, hij kreeg van de engel de vraag om Maria tot zijn vrouw te nemen en de vader, voedstervader, van Jezus te worden, ook al wist hij dat Jezus niet zijn eigen zoon was. De Heilige Jozef is hier afgebeeld met een lelie, als symbool van zuiverheid, in de hand. Hij is hier afgebeeld zonder baard, wat vrij uitzonderlijk is.
Onderin het raam twee heiligen. Rechts Job. Hij zit op de mestvaalt, heeft alles verloren, zijn gezin, zijn veestapel. Op de achtergrond zien we zijn huis nog in brand staan. Ook zijn gezondheid is getroffen. In de bijbel kunnen we lezen dat hij zijn zweren met potscherven krabde. Ondanks dat alles bleef hij vertrouwen op God.
Links zien we de Heilige Lidwina van Schiedam, zij heeft de heilige hostie in haar handen. Ze leefde in de 15^e eeuw. Tijdens een schaatstochtje brak ze haar been en was sindsdien aan haar bed gekluisterd. Zij verdroeg haar jarenlange ziekbed met veel geduld en zachtmoedigheid. Gelegen in een klein kamertje bij de kerk in Schiedam kwamen er veel mensen uit Schiedam bij haar en vroegen haar om raad. Zij leefde de laatste tijd van de heilige hostie en vanuit haar geloof en het vertrouwen in Christus.
Eronder zien we nog een aantal dieren, een lam, een leeuw en een bokje. Dat is een verwijzing naar de profeet Jesaja die profeteerde dat er ooit een tijd zal komen dat leeuw en bokje samen zullen spelen, waarin ze samen uit de vijver zullen drinken.
Een tijd waarin hardheid en geweld zijn verdreven.

 
 
Raam 11

Zalig de armen van geest. Centraal staat Franciscus van Assisi, de heilige uit de 13^e eeuw. Hij heeft een heel grote invloed gehad op de kerk, omdat hij opnieuw liet zien wie Jezus is in alle eenvoud en met betrokkenheid bij alle mensen op aarde, op gewone mensen, op armen. Armen van geest moet je zien als eenvoudige mensen, als mensen die geen grootse dingen doen, maar die één van stuk zijn. We zien Franciscus, de dierenliefhebber, met een vogel en een kruis, omdat hij vanuit het kruis Christus tot hem hoorde spreken: “Bouw mijn kerk op, herstel mijn kerk”.
Toen de kerk hier gebouwd werd, was Schalkhaar nog een voornamelijk agrarische, een landbouwparochie.
Daarom zien we onder Franciscus, rechts, de Heilige Isidorus, patroon van de boeren, altijd afgebeeld met een hoed en een schep.
Links zien we Werner, patroon van de wijnboeren.
Onderin het raam zien we een mooi tafereel van een gezin dat in eenvoud rond de maaltijd zit, verbonden met elkaar. De kinderen zitten met gevouwen handen. In verbondenheid met elkaar en in verbondenheid met het geloof. Zalig zijn de armen van geest.

 
 
Raam 18

Zalig zij die vervolging lijden. Vervolging vanwege Christus, mensen die vanwege hun geloof gedood zijn. We zien hier drie mensen die in de 2^e wereldoorlog gedood zijn of door ontberingen zijn omgekomen. In het midden de heilige Titus Brandsma, een professor die in de oorlog zich bleef inzetten voor het vrije woord en die zich ook bleef keren tegen waarde Duitsers mee bezig waren. Hij werd opgepakt en naar het kamp Dachau in Duitsland gevoerd en is daar uiteindelijk bezweken aan het barre regiem.
Rechts staat de Joodse vrouw Edith Stein die zich tot het Christendom bekeerde en kloosterzuster werd. Toen de Nederlandse kardinaal De Jong bleef protesteren tegen de Jodenvervolging, besloten de Duitsers alle katholieken van Joodes komaf te arresteren en naar Duitsland te laten vervoeren. Edith Stein kwam in Auschwitz terecht en daar is ze in de gaskamers omgekomen. En op de dag dat ze gearresteerd werd zei ze: “Ik ga voor mijn volk”, daarmee bedoelde ze, ik ga ook voor de Joden. Ze was Jood en Christen tegelijk.
Links staat de heilige Maximiliaan Kolbe. Een Poolse priester die zich ook hevig bleef verzetten tegen de Jodenvervolgingen, waardoor hij ook in Auschwitz terecht kwam.
Op een dag moesten er vanwege een represaille tien mensen uit zijn blok meekomen om in de honger cel te sterven. Er werd onder andere een jonge vader uitgekozen. Maximiliaan Kolbe stapte naar voren en zei tegen de Duitsers: “Neem mij in plaats van hem, hij heeft een gezin en ik niet.” En zo ging hij voor die ander de dood in.
Martelaren, mensen die met hun leven hebben getuigd van het geloof, waarvoor ze zich tot het einde zijn blijven inzetten. Wat een indrukwekkende mensen.

 


Raam 17

Zalig de vreedzamen, of zalig de vredestichters. Misschien wel het meest opmerkelijke raam. Centraal Christus Koning, de man van vrede, en naast hem twee mannen uit de moderne tijd. We schrijven het jaar 1964 en dat is het jaar dat de andere twee personen net overleden zijn. Links paus Johannes de XXIII, die de ramen van de kerk openzette en alle aandacht had voor wat er in de maatschappij, in de wereld leefde. En die ook op zoek ging hoe de kerk kon bijdragen aan een wereld waar vrede is.
Aan de andere kant, de kunstenaar gebruikt geen aureooltjes meer en je zou zeggen gelukkig maar, staat geen heilige, maar de net vermoorde president van de Verenigde Staten, John F. Kennedy. In die tijd nog grote euforie over deze man die op een heel nieuwe manier het presidentschap invulde. Later kwamen er veel verhalen los over zijn persoonlijk leven en dacht men, hadden we hem wel in de ramen moeten afbeelden?
Maar centraal staat Jezus die ons oproept om vredelievend te zijn, om de vrede te zoeken.

 

 Raam 16

Zalig de zuiveren van hart. In prachtig blauw is Maria afgebeeld. Maria de onbevlekt ontvangene, de zuivere, zij is zonder zonde. Zij wordt geflankeerd door twee heiligen. Links de heilige Aloysius Gonzaga, een Italiaans edelman die afzag van al zijn rechten en heel eenvoudig als pater Jezuïet ging leven en zieken verzorgde. Hij stierf na het verzorgen van pestlijders.
Rechts Bernadette Soubirous uit Lourdes. De heilige die Maria zag, zoals dat ook hier is afgebeeld in het raam. Ook zij ging in haar latere leven, als zuster, zieken verzorgen. Zalig de zuiveren van hart, mensen die er voor anderen willen zijn en op die manier al God zien en God láten zien.

 

Raam 15

 Zalig de barmhartigen want zij zullen barmhartigheid ondervinden. Misschien wel het rijkste raam qua afbeeldingen. Rechts zien we Christus als de goede herder. Die zich ontfermt over, die barmhartig is over het verloren schaap. Onderaan zijn voeten de schapen die hij even alleen gelaten heeft, om dat ene verloren schaap te zoeken. Jezus wordt hier geflankeerd door een aantal heiligen die bekend zijn om hun zorg voor de armen. Heiligen die de barmhartigheid hoog in het vaandel hadden. Bovenaan Elisabeth van Thüringen, ook wel genoemd Elisabeth van Hongarije. Tegen de zin van haar man en schoonvader gaf zij veel voedsel aan de armen. Toen ze eens onderweg was met een schort vol brood kwam ze haar man tegen. Die vroeg haar wat ze in haar schort droeg. Toen ze die opende lagen er in plaats van brood allemaal rozen in. Het zogenaamde broodwonder.
Daaronder de heilige Vincentius, bekend van de Vincentiusverenigingen, de heilige die zich zeer inzette voor de armen in Frankrijk en aan de wieg stond van allerlei congregaties, zoals de Zusters van Liefde, die zich inzetten voor de medemens in het onderwijs, in ziekenhuizen en die op die manier hun barmhartigheid aan de wereld ten toon spreiden. Een beetje verscholen onderin, maar prachtig weergegeven twee parabels die Jezus heeft verteld over barmhartigheid, parabels die je in het hart raken.
Rechts zien we de verloren zoon die uiteindelijk terugkomt en eigenlijk nauwelijks kan geloven dat zijn vader hem weer als zoon wil zien. Hij valt op zijn knieën en zegt: “Vader ik heb gezondigd tegen God en tegen u”. Maar zijn vader omarmt hem liefdevol en zegt: “Kom het is feest, ik was je kwijt en je bent weer terug”. We zien een gedekte tafel, klaar voor het feest, maar op de achtergrond, heel klein, ook nog de discussie met de oudste zoon die zegt dat de jongste zoon zijn geld er heeft doorgedraaid en dan zomaar weer mag terugkomen.
Het is een parabel die gaat over gerechtigheid, over het feit dat mensen een tweede kans horen te krijgen.
Aan de linker kant de zeer bekende parabel van de barmhartige Samaritaan. Tegen de tijd dat de Samaritaan langskomt zijn er al twee personen voorbijgegaan, een leviet en een priester. In de bovenhoek zie je hoe de priester voorbijgaat zonder de gewonde man te helpen. De Samaritaan denkt er niet over na, hij springt van zijn ezeltje af, hij ziet iemand die in nood is en die moet geholpen worden. Je laten raken door de nood van een ander, dat is barmhartigheid

De ramen 1 t/m 10 volgen het leven van Jezus van de aanzegging door de engel aan Maria dat ze zwanger zal worden tot de Hemelvaart van Jezus. In werkelijkheid zitten ze niet zo chronologisch in de kerk.

 
 Raam 1

In dit raam zien we het begin en het einde van Jezus op aarde.
Helemaal bovenin het raam zien we een engel die een schild in haar handen heeft met het Christussymbool, de Griekse letters P (ro) en X (chi), waarmee in het Grieks, de naam van Christus begint.
Daaronder aan beide kanten een driehoek, als symbool van God, van de drie-eenheid. Daarin, links, het alziend oog en rechts, een gevende hand en de stralen van de Heilige Geest.
In het linkerdeel van het raam zien we de Aartsengel Gabriel die Maria bezoekt en Maria de geboorte aankondigt. Maria is biddend afgebeeld, met een gebedenboek voor haar. Boven Maria zien we de Heilige Geest in de vorm van een duif. De Heilige Geest overschaduwt haar en Maria ontvangt Jezus in haar schoot. Dit is het begin van Jezus aanwezigheid op aarde.
In het rechterdeel zien we de hemelvaart van Christus. Maria en een aantal apostelen kijken met verbazing op, een andere apostel kijkt naar beneden en ziet dat Jezus de aarde verlaten heeft. Met een zegenend gebaar verlaat Jezus de aarde en hij geeft de apostelen de opdracht mee om het evangelie te verkondigen.

Raam 2  

In dit raam zien we de geboorte van Christus en de geboorte van de kerk.
Helemaal bovenin het raam zien we een engel die een schild in haar handen heeft met het Christussymbool IHS (Iesus Hominum Salvator – Jezus de redder der mensen).
Daaronder aan beide kanten een driehoek, als symbool van God, van de drie-eenheid. Daarin, links, een gevende hand met stralen die de Heilige Geest symboliseren en rechts een duif met stralen als symbool van vrede en de Heilige Geest.
Links in het raam zien we Jezus in de kribbe met Maria en Jozef ernaast. Jozef houdt een lantaarn vast, als voorziend dat Jezus het Licht der Wereld zal worden. Rechts van de kribbe de herders die hulde komen brengen aan de nieuwgeborene. We zien een herdersstaf en een lammetje.
In het rechterdeel zien we het feest van Pinksteren. Jezus is na zijn hemelvaart bij God in de hemel. We zien hier een biddende Maria, omringd door (10) apostelen. Op dit moment zien we de komst van de Heilige Geest, die als een vurige tong op hen is neergedaald.
Hierna durven de apostelen zich naar buiten open te stellen, gaan ze getuigen over het leven van Jezus, over Zijn dood en Zijn verrijzenis uit het graf. De Kerk is begonnen, het is de geboorte van de Kerk.





Raam 3

Onder in het raam zien we de tekst: Koning der koningen.
Jozef staat achter Maria die Jezus op schoot heeft. Bovenin het raam zien we de ster van Bethlehem die de wijzen/koningen, die we links in het raam zien, de weg heeft gewezen naar het nieuwgeboren Kind. De drie koningen hebben geschenken in hun hand, goud wierook en mirre, voor Jezus, de Koning der koningen.

 

Raam 4

Dit is een beetje een afwijkend raam. We zien Maria met het Kind. Dat is nog wel enigszins passend, maar voor hen een monnik. Het is de heilige Dominicus, stichter van de orde der Dominicanen. Hij ontvangt uit handen van Jezus een rozenkrans. De Dominicanen zijn de degenen die de rozenkrans hebben verspreid over Europa.
Onderin het raam staat geschreven: “Regina sacratissimi rosarii”. Koningin van de Allerheiligste Rozenkrans.
Als de mensen de rozenkrans bidden, dan overwegen zij alle geheimen, alle momenten, in het leven, het lijden en de verrijzenis van Jezus, zoals wij die hier afgebeeld zien in de ramen.

Raam 5

Onder in het raam zien we de Latijnse tekst: “Et erat subsidicus illis”; en Hij was hun onderdanig. Dit slaat op het feit dat de 12-jarige Jezus bij een bezoek aan de tempel in Jeruzalem daar achterbleef toen zijn ouders weer naar huis gingen. Toen ze Hem misten en teruggingen vonden ze Hem in de tempel. Ze namen Hem mee terug naar Nazareth. In de bijbel eindigt het verhaal met de bovengenoemde tekst; en Hij was hen onderdanig. In dit raam zien we het idyllisch samenzijn van de Heilige Familie, het gelukkkige huisgezin bijeen. Maria spint garen en Jozef leert Jezus de kunst van het houtbewerken.

 

Raam 6

Als Jezus 30 jaar oud is begint zijn openbare optreden. Het begint met zijn doop. In dit raam zien we rechts Johannes de Doper, gekleed in een kameelharen mantel, een boetekleed. Hij heeft een doopschelp in zijn hand waarmee hij Jezus, die links staat, doopt. Het is niet waarschijnlijk dat Jezus zo is gedoopt, dat is vast door onderdompeling gebeurd, maar het verwijst naar de doopschelp die in de kerk gebruikt wordt. Achter Jezus staat een engel, als het ware om Jezus steun te geven. Johannes heeft een staf in zijn hand met een banier met het opschrift: “Ecce Agnus Dei”; zie hier het Lam Gods. Het Lam van God, een verwijzing naar Jezus die de zonden van de wereld meedraagt.
Bovenin het raam zien we een afbeelding van God de Vader en van de Heilige Geest. De Vader, herkenbaar aan zijn gevende hand, die de duif, symbool van de Heilige Geest naar zijn zoon Jezus stuurt. Zo zien we in dit raam de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.

 

Raam 7, 8, 9

Het middelste raam is uit 1895, de ramen ernaast uit 1923. De laatste twee zijn wat stijl betreft goed aangepast aan het oudste raam.
In het middelste raam zien we onderin het Laatste Avondmaal. Jezus zit omringd door zijn apostelen aan het Laatste Avondmaal. Alle apostelen, behalve Judas, die hem verraden heeft, hebben een stralenkrans en Judas zit als het ware aan onze kant van de tafel. Alsof de kunstenaar de vraag stelt, aan welke kant zitten jullie?
Tegen Jezus aangeleund zit de jongste van de apostelen, Johannes, zoals dat in de bijbel staat opgeschreven.
Onderin het raam staat geschreven: “Hoc est corpus meum quod pro vobis datur”, “Dit is mijn lichaam dat voor u gegeven wordt”.
We gaan nu naar boven in het linker raam. Na het Laatste Avondmaal gaat Jezus met zijn discipelen naar de Hof van Olijven. Hij vraagt hen, willen jullie met mij waken. Maar ze vallen in slaap, terwijl Jezus in doodsangst bidt tot zijn Vader en vraagt: “Als het kan, laat dan deze kelk van het lijden aan mij voorbijgaan”, maar later bidt hij opnieuw: “Uw wil geschiede”. We zien dat er een engel aankomt met de kelk van het lijden. Niet dat Jezus de dood wil, en niet dat God de dood wil, maar Jezus moet wel de weg van vredelievendheid, van gehoorzaamheid tot het einde toe volbrengen. Hij aanvaardt op dit moeilijkste moment van zijn leven, de weg die Hij moet gaan.
Daaronder zien we Jezus zijn kruisweg gaan. Hij draagt zijn kruis en iemand achter hem met een knots drijft Hem vooruit. Voor Hem uit loopt een jochie met een bord, dat later aan het kruis gespijkerd zal worden, met de tekst: “Jezus de Nazarener, de koning der Joden”. Maar er zijn ook mensen die Hem trouw gebleven zijn, we zien Maria, Johannes en Veronica die met een doek Jezus bezwete gezicht heeft afgeveegd.
Zij moedigen ook ons aan om, ook in moeilijke omstandigheden, Jezus en elkaar trouw te blijven.We gaan nu weer naar het middelste raam. We zien de kruisiging. We zien de maan en de zon die verduisterd is. Het wordt donker als Jezus sterft aan het kruis. Rechts onder het kruis zien we een Romeinse soldaat die op het moment dat Jezus sterft zegt: “Deze is waarlijk de Zoon van God”. Hij wordt toch bevangen door alles wat er gebeurt en hij ziet we hebben hier een onschuldige gekruisigd. Iemand van God.
Aan de andere kant zien we Maria en Johannes. Voor zijn sterven heeft Jezus tegen Maria gezegd over Johannes: “Zie hier uw zoon”, van nu af is Johannes haar zoon. En tegen Johannes zei Hij: “Zie hier jouw moeder”. Maria zal als een moeder voor Johannes zijn. Daarmee zegt Jezus in feite ook, geef die Maria ook als moeder aan alle gelovigen.
We gaan verder aan de rechterkant, de kant der verrijzenis. Over de verrijzenis staat niet heel veel in de bijbel. Hoe moet je dat ook beschrijven, het moment dat Jezus uit de dood verrijst. We zien Jezus afgebeeld alsof Hij al iets loskomt van de aarde, als vooruitblik op zijn hemelvaart. Eén soldaat is in slaap en de andere kijkt alsof hij wil zeggen wat gebeurt hier. Ook zien we een in het wit geklede engel die tegen de vrouwen, die later naar het graf komen om Jezus te eren en te zalven, zegt: “Hij is niet hier, Hij is verrezen”.
In de episode hieronder zien we dat Maria Magdalena, die met de andere vrouwen naar het graf gekomen is, heeft gehoord dat het graf leeg is, dat Jezus verrezen is. Maar het dringt nog niet tot haar door. Ze loopt rond door de tuin en ziet iemand waarvan ze denkt dat het de tuinman is. Ze denkt, ik zal hem eens vragen of hij weet waar Jezus is. Totdat die persoon zegt: “Maria”. Dan hoort ze dat het Jezus is. Misschien dat ze door haar tranen niet heeft gezien dat Hij het is, maar het kan ook zijn dat de verrezen Christus op een andere manier aanwezig is dan voor zijn sterven.
Maria Magdalena wordt altijd afgebeeld met een potje zalf en met lange golvende haren.
We zien wat spiegelbeeldige taferelen. In de Hof van Olijven zien we in slaap gevallen apostelen, en een in slaap gevallen soldaat bij het graf. Een engel is aanwezig om Jezus te steunen in zijn lijden en er is een engel die de verrijzenis aankondigt. We zien Christus op weg naar zijn kruisiging en Christus de verrezene. En in beide gevallen een knielende vrouw, Veronica die Jezus gezicht heeft afgedroogd en in het andere raam Maria Magdalena.
Onderin het linker raam het wapen van de familie Van Middachten en in onderin het rechterraam van de familie Van Doetinchem. De Van Middachtens, heren van Frieswijk waren, tot 1901, 350 jaar achtereen eigenaren van het landgoed Frieswijk. Deze ridderlijke families wilden in 1621 niet gedwongen overgaan naar het protestantse geloof en verloren daardoor veel van hun privileges.
 

Raam 19

In het kamertje achter deze twee kleine raampjes konden besmettelijke zieken (denk o.a. aan TBC ) de vieringen in de kerk meemaken.

Met dank aan Gerrit Drost, Marc Brinkhuis, Herman en Miny Sonneberg, Leo Elders.